Ενότητα 5η :Ο
Ελληνισμός στα μέσα του 18ου έως τις αρχές του 19ου αιώνα .
Οικονομικοί και πολιτικοί μετασχηματισμοί
v
Οικονομία
- Εμπορικές συναλλαγές Ευρώπης με Οθωμανική Αυτοκρατορία : Έλληνες , Εβραίοι ,
Αρμένιοι διακρίνονται σε εμπόριο και ναυτιλία
- Ρωσοτουρκική συνθήκη Κιουτσουκ Καϊναρτζή
(1774) : ελεύθερη κίνηση πλοίων με
ρωσική σημαία στα Στενά του Βοσπόρου
-περιορισμένη
παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη Μεσόγειο (ναπολεόντειοι
πόλεμοι )
-Σημαντικά εμπορικά κέντρα :
Θεσσαλονίκη , Ιωάννινα , Χίος
-Ενίσχυση Ελληνικών παροικιών
παροικία :κοινότητα ομαεθνών που
κατοικεί σε πόλη ξένης χώρας
( ελληνικές παροικίες σε Οδησσό ,
Τεργέστη , Βενετία , Λιβορνο , Αλεξάνδρεια )
v
Κοινωνικοί μετασχηματισμοί
Ορθόδοξη εκκλησία :αναγνωριζόταν από την
οθωμανική διοίκηση ως η ηγεσία όλων των υπόδουλων χριστιανών
Κοινωνικές ομάδες :
Φαναριώτες
[Έλληνες από παλιές αρχοντικές οικογένειες , κατοικούν στο Φανάρι
(συνοικία Κωνσταντινούπολης) ] →
κατέχουν υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος , ηγεμόνες παραδουνάβιων
περιοχών
Προεστοί → διοικούν ελληνορθόδοξες κοινότητες
, συγκεντρώνουν φορολογία
Έμποροι και καραβοκύρηδες →οικονομική άνεση , φορείς
νεοτερικών ιδεών
Κλέφτες → αγρότες που για να επιβιώσουν καταφεύγοντας στα βουνά και
επιδίδονται στη ληστεία
Αρματολοί→ ένοπλα σώματα οργανωμένα από
την οθωμανική διοίκηση για την τήρηση της τάξης .
Αγρότες→
πάνω από το 80% του πληθυσμού
Απασχολούμενοι στο εμπόριο , ναύτες
Ø (Αποτυχημένα) Κινήματα εναντίον της οθωμανικής
κυριαρχίας :
Τα Ορλοφικά 1770 με Ρωσική υποκίνηση ελληνική επανάσταση στην Πελοπόννησο
Αιγαίο:Κίνημα Λάμπρου Κατσώνη
Ήπειρος :Σουλιώτες vs Αλή Πασας Ιωαννίνων
Νεοελληνικός Διαφωτισμός ( περίοδος
προετοιμασίας : 1669-1774- περίοδος ακμής : 1774-1821 )
v Πνευματικό κίνημα
με σκοπό την ιδεολογική προετοιμασία του αγώνα
για την ελευθερία: θαυμασμός προς το αρχαίο ελληνικό πνεύμα -σύνδεσή του με ελευθερία
(Φορείς
διάδοσης: Έλληνες παροικιών , Φαναριώτες , κάτοικοι μεγάλων εμπορικών κέντρων)
- επίδραση ιδεών
ευρωπαϊκού διαφωτισμού
- πίστη ότι η
εκπαίδευση πρέπει να θεμελιώνεται στις θετικές επιστήμες και να γίνεται στη
λαϊκή γλώσσα
- Ενδιαφέρον για την
έκδοση αρχαίων συγγραφέων και ευρωπαϊκών
έργων της εποχής
- Ίδρυση σχολείων
Εκπρόσωποι :
- Ρήγας Βελενστινλής (1757 –1798 ) επαναστατική
δράση
Νέα Πολιτική Διοίκηση
Δίκαια του Ανθρώπου , Μεγάλη Χάρτα της
Ελλάδας , Θούριος
- Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) πολιτική και
φιλολογική δράση , «μετακένωση»
- (Ανωνύμου ) Ελληνική Νομαρχία 1803
·
Ιώσηπος Μοισιόδακας , Δημήτριος Καταρτζής ,
Γρηγόριος Κωνσταντάς - Δανιήλ Φιλιππίδης (Γεωγραφία
Νεοτερική )
Κωνσταντίνος Κούμας , Θεόφιλος
Καΐρης κ.α.